Werken aan evenwicht in de Drentsche Aa

Uniek

Het oeroude landschap ten noordoosten van Assen is een uniek beekdalsysteem; een uitgebreid stelsel van beken en zijbeekjes. Sinds 2002 heeft het Drentsche Aa-gebied de status van Nationaal Park. Wat het uniek maakt? ‘In West-Europa is dit het meest ongeschonden beekdalsysteem’, vertelt Kees. ‘Sinds duizend jaar is het beheer nooit veranderd. Jaarlijks wordt gemaaid en gehooid, maar er komt geen mest aan te pas. Dit consistente, consequente beheer resulteert in prachtige bloemrijke hooilanden in de beekdalen.’

Nieuwe beek

In dit bijzondere gebied is dus een interessant initiatief ontstaan. Als adviseur geohydrologie bij WMD weet Joop er alles van. ‘Ons bedrijf zorgt voor drinkwater in Drenthe. We onttrekken daarom water uit de natuur, maar willen de natuur ook beschermen én flora en fauna laten floreren. Ons restwater loosden we tot voor kort op het oppervlaktewater. Nu hebben we samen met Staatsbosbeheer een nieuwe waterbron in de Drentsche Aa gerealiseerd, waar ons restwater naartoe gaat.’ Kees is er nét zo trots op als Joop. ‘Dit gebied heeft er een nieuwe beek bij, die opnieuw gaat meanderen.’

‘De natuur én de mens krijgen zo meer water’

Goed voor mens én natuur

Het idee om restwater te gebruiken voor het bewateren van drooggevallen slenken, komt van een andere partij. Kees: ‘Enkele jaren geleden werd een vrijwilligersgroep voor Staatsbosbeheer actief op het Dijkveld. Zij herontdekten een oud initiatief waarbij water dat bij de waterzuivering verloren gaat, weer wordt gebruikt in het gebied zelf.’ Op basis van dit idee zorgt WMD er nu voor dat haar restwater naar de slenken vloeit, waardoor de natuur eromheen meer groeit. Een goed voorbeeld van werken aan evenwicht. Joop: ‘Het is goed voor de natuur want je buffert meer water in het landschap. Ook is het goed voor de mens, omdat we nu meer drinkwater kunnen winnen.’

Nieuwe uitdagingen

Kijkend naar de toekomst heeft WMD nog verschillende uitdagingen. Joop: ‘Er zijn steeds minder schone grondwaterbronnen, tegelijkertijd ligt verdroging op de loer. Naast het onttrekken van water kijken we daarom ook hoe we water kunnen vasthouden. We moeten het systeem helpen “vertragen”. Door klimaatverandering komt het natuurbelang in de knel, terwijl de drinkwaterproductie tijdens droge periodes het grootst is. Dat conflicteert. Gelukkig zijn er oplossingen om opnieuw evenwicht te vinden.’

Vasthouden en vertragen

Bijvoorbeeld door greppels en sloten ondieper te maken en een pilot waarin beekbodems verhoogd worden. Zo haal je het grondwaterpeil in het beekdal omhoog en houden de beekdalen meer water vast. Kees legt uit dat dit ook weer een nieuwe uitdaging met zich meebrengt. ‘Het moet namelijk zodanig gebeuren dat het goed is voor de natuur en voor boeren en grondgebruikers geen overlast veroorzaakt. Ook daarbij zoeken we dus naar een nieuw evenwicht.’

‘We willen een schoon milieu als erfenis achterlaten’

ZON

Het regionaal programma Zoetwater Oost Nederland (ZON) helpt hierbij. Doel van het programma is om de zoetwatervoorraad te vergroten. In het kader van ZON kijkt de WMD samen met andere waterpartners zoals waterschap Hunze en Aa's en Staatsbosbeheer naar eenvoudige ingrepen om het watersysteem te vertragen. ‘De eerdergenoemde nieuwe beek is een succesvol voorbeeld hiervan.’

Succes maak je samen

Successen boek je alleen als je goed samenwerkt. Dat weten Staatsbosbeheer en WMD als geen ander. Kees merkt terecht op dat WMD net zo goed een natuurorganisatie is zoals Staatsbosbeheer. ‘WMD beheert drieduizend hectare in Drenthe. Het is fantastisch dat we elkaars doelstellingen versterken. Beide streven we naar een soortenrijke natuur. We investeren in een vitale bodem en watersystemen, we willen graag een schoon milieu als erfenis achterlaten!’