‘Bochtjes maken het spannender’
Natuur en mens vinden elkaar in Bargerveen
Rust voor de natuur én ruimte voor recreatie. Hoe vind je dat evenwicht? Het is gelukt met Buffer Noord in natuurgebied Bargerveen. Een bijzonder initiatief, waarbij intensief is samengewerkt met de gemeenschap. Bert van Guldener van Prolander en architect Berry Walda zijn heel enthousiast. ‘De mensen in deze omgeving zijn nu ambassadeur van dit mooie project’.
Alles wat groeit, heeft water nodig. De natuur kan niet zonder, hoogveen al helemaal niet. Dit type landschap vind je volop in natuurgebied Bargerveen, het wordt gevormd door planten die groeien vanuit regenwater. De hoeveelheid neerslag moet hier méér zijn dan het verlies van water. Met de aanleg van de nieuwe waterbufferzone tussen de Hogeweg en De Panden, bij Zwartemeer, blijven de voeten nu droog en de natuur nat. Dit levert de natuur en de mens veel op.
Goed voor mens en natuur
‘Juist omdat het hoogveengebied leeft van regenwater, wil je geen lekken naar de ondergrond’, legt Bert uit. ‘De buffers houden water vast en voorkomen dat het weglekt.’ Goed voor de natuur dus. En door de Runde (een veenbeekje) te verleggen naar de oostzijde van de waterplas, is er ook ruimte ontstaan voor recreatie.’ Maar hoe richt je het gebied vervolgens in? Bert: ‘Daarvoor moet je samenwerken met de gemeenschap. Precies dat hebben we hier gedaan.’ Bert zorgde ervoor dat de gemeenschap werd betrokken bij het initiatief. ‘Het is belangrijk dat alle neuzen dezelfde kant opstaan. Dat kan alleen door naar elkaar te luisteren en in gesprek te gaan.’
Wensen omwonenden
Samen met de belangengroep uit Zwartemeer -architect Berry is een van de leden - werd nagedacht over de gebiedsindeling. Daar is uiteindelijk een recreatieplan uit voortgekomen. Tijdens ontwerpsessies die in samenwerking met Prolander zijn gehouden, is zoveel mogelijk geprobeerd om de wensen te verwerken. Bert: ‘Iemand vroeg bijvoorbeeld tijdens een dorpsvergadering of er ook een fietspad kwam. Dat is nu gerealiseerd, mede omdat recreatie een belangrijk speerpunt is voor de gemeente Emmen.’
‘Betrek altijd belangengroepen, zij weten wat er leeft’
Kronkelende wandelpaden
Tijdens een van de sessies ontmoetten Bert en Berry elkaar. ‘Het plan was om kanalen in het gebied aan te leggen’, vertelt Berry. ‘Dat vonden wij als belangengroep saai. Drie kilometer lopen zonder bochten is toch minder leuk. Bochtjes maken het spannender, het gaat om de beleving. Nu zijn er kronkelende wandelpaden aangelegd waar mensen elke dag van genieten.’ Bert benadrukt hoe relevant plaatselijke belangengroepen zijn. ‘Zij weten wat er leeft. Ze zijn de verbinding met de omwonenden.’
Schuilen bij pastoorsboerderij
Berry ontwierp de pastoorsboerderij bij het natuurgebied en zorgde ervoor dat de aannemer uit het dorp deze mocht bouwen. Dat versterkt het gemeenschapsgevoel. ‘De keuze voor een pastoorsboerderij komt voort uit een historisch verhaal. Daar werd de boerderij genoemd als een plek waar mensen langs het water konden schuilen. Ook is het een verwijzing naar hoe mensen hier vroeger woonden, in plaggenhutten. ‘Het is nu echt een meerwaarde voor het dorp, omdat er zo goed over is nagedacht. Daar ben ik trots op.’
Spannend
Natuurlijk kun je nooit álle wensen van de gemeenschap waarmaken. ‘Toch is hier het meeste wel gelukt’, vertelt Bert. ‘Het spannendste was de realisatie van het pad dat tussen de twee wateren doorloopt. Krijgen we in de toekomst te maken met wateroverlast? Dan verdwijnt dat pad en ontstaat één grote plas. Hopelijk maken we dat niet mee, want dat zou wateroverlast betekenen. Maar we hebben er wel rekening mee gehouden. Het zit in het plan.’
‘De omwonenden zien dit nu echt als hun gebied’
Win-winsituatie
In alle rust struinen over de wandelpaden. Vissen bij de vissteigers. Zwemmen, fietsen, beleven. Het kan nu allemaal in natuurgebied Bargerveen. En juist doordat de omgeving zo is betrokken, zien omwonenden het nu echt als hun gebied. Ze zijn er trots op. Volgens Berry is dat precies hoe de huidige win-winsituatie is ontstaan: de gemeenschap is nu ambassadeur van het project. ‘Als je dat weet te bereiken, loop het project bijna vanzelf.’
Veel mogelijk
Beiden kijken ook naar de toekomst. Sterker nog, nieuwe plannen liggen al klaar. Vooral met het oog op recreatie en toerisme. Bert: ‘We houden daarbij altijd rekening met het evenwicht tussen mens en natuur. Als we iets presenteren, doen we dat in overleg met natuurorganisaties zoals Staatsbosbeheer. Hij sluit af met een tip. ‘Soms is nog niet alles tot in detail uitgedacht bij de start van een project. Tussentijds kunnen plannen veranderen of nieuwe ideeën ontstaan. Het is daarbij goed om steeds de wensen van bewoners in de gaten te houden. Wat leeft er in de gemeenschap? Sta dat toe in je projecten. Dan is er veel mogelijk!’