Leekstermeer
De kern van het Natura 2000-gebied Leekstermeer is een ondiepe plas op de grens van Groningen en Drenthe. Het gebied ligt op de overgang van het relatief hoge Drents plateau naar het laagveengebied op de grens met de provincie Groningen. Het gebied is al sinds de Middeleeuwen in gebruik, getuige de vele veenterpjes. Hierop stonden destijds eenvoudige boerderijtjes. Later vormde het toen weer grotendeels onbewoonde Leekstermeergebied de hooischuur van het noorden.
Het huidige Natura 2000-gebied bestaat uit een fors meer met daaromheen een groot moerasgebied. Tegenwoordig maakt het Leekstermeer deel uit van het grote natuurgebied en waterberging De Onlanden. In De Onlanden is een spectaculaire ontwikkeling te zien van zowel broedvogels, trekvogels als wintergasten.
Het via Natura 2000 aangewezen deel van De Onlanden bestaat uit omvangrijke moerassen afgewisseld met vochtige hooilanden, enkele natte bossen en kreken. Ten noorden van het meer liggen de Lettelberter Petten, door vervening ontstane waterpartijen met allerlei verlandingstadia en natte bossen.
Op de graslanden foerageren in de winter veel ganzen en eenden. Op het meer vallen vooral de grote hoeveelheden smienten op. In sommige sloten en op enkele graslandjes zijn nog plantensoorten te vinden die een beeld geven van schrale graslanden met orchideeën, grote boterbloem, veenreukgras en grote ratelaar.
Aanwijzing
Het Natura 2000-gebied Leekstermeer is 1.543 hectare groot. Het gebied is in 2000 aangemeld bij de Europese Unie en in 2013 definitief aangewezen als Natura 2000-gebied. Het Leekstermeer is alleen aangewezen voor een aantal vogelsoorten. In het gebied zijn geen habitattypen aangewezen.
Broedvogels
- A119 Porseleinhoen
- A122 Kwartelkoning
- A295 Rietzanger
Niet-broedvogels
- A041 Kolgans
- A045 Brandgans
- A050 Smient
Beheer en inrichting
Grote delen van het gebied zoals de moerassen en rietvelden zijn onbeheerd. De graslanden in het gebied worden jaarlijks gemaaid, tenzij het te nat is. Af en toe wordt opslag van wilgen en dergelijke verwijderd. In toenemende mate vormen invasieve exoten zoals grote waternavel en waterteunisbloem een groot probleem. Hierdoor groeien kreken dicht en wordt de doorstroming van water gehinderd. Samen met het waterschap Noorderzijlvest zoekt de beheerder Staatsbosbeheer naar oplossingen.