Natura 2000
Drenthe heeft 14 Natura 2000-gebieden. Deze maken deel uit van een netwerk van de belangrijkste Europese natuurgebieden. Dit netwerk beschermt planten en dieren die belangrijk zijn voor onze biodiversiteit. Nu en in de toekomst. De zorg voor het behoud van deze natuurgebieden van internationaal belang is een gezamenlijke taak van Europa, het Rijk en van de provincie.
Onderwerpen
De Rijksoverheid legt vast welke natuurgebieden worden aangewezen als Natura 2000-gebied en welke natuurdoelen hiervoor gelden. Op deze wijze worden de Europese verdragen (o.a. de Vogel- en Habitatrichtlijn) in Nederland geïmplementeerd. Op de website Natura 2000 (verwijst naar een andere website) staan de natuurgebieden in Drenthe die behoren tot het Natura 2000 netwerk. Per Natura 2000-gebied wordt bepaald welke typen natuur en dier- en plantensoorten behouden moeten blijven of meer ontwikkelingskansen moeten krijgen. Dit gebeurt via de instandhoudingsdoelen. Hoe deze natuurdoelen behaald worden is vastgelegd in Natura 2000-beheerplannen.
In opdracht van het ministerie van LNV maken alle provincies gebiedsprogramma’s als onderdeel van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Op 1 juli 2023 moet de eerste versie van het Drentse gebiedsprogramma klaar zijn. Als onderdeel daarvan heeft de provincie de wettelijke taak om natuurdoelanalyses te maken. Een natuurdoelanalyse beschrijft hoe het gaat met de natuur in een gebied, of en welke problemen er zijn en in welke richting maatregelen nodig zijn om de natuur gezond te maken. Meer informatie over de concept-Natuurdoelanalyses
In 1979 is de Vogelrichtlijn opgesteld en in 1992 de Habitatrichtlijn. Deze richtlijnen bestaan uit twee delen: soortenbescherming en gebiedsbescherming. Alle EU-lidstaten wijzen beschermde gebieden aan voor specifieke (leefgebieden van) (vogel-)soorten. De onder beide richtlijnen aangewezen beschermde gebieden vormen het Natura 2000-netwerk. De Habitatrichtlijn is gericht op de bescherming van specifieke natuurtypen (leefgebieden) en bepaalde soorten. De Vogelrichtlijn is gericht op de bescherming van in het wild levende broed- en trekvogels. De richtlijnen zijn door de Europese Unie opgesteld om de biologische biodiversiteit in Europa in stand te houden. In deze richtlijnen wordt aangegeven welke planten en dieren en hun natuurlijke habitats beschermd moeten worden door de lidstaten.
Voor elk Natura 2000-gebied worden beheerplannen opgesteld. De functie van het Natura 2000-beheerplan is het beschrijven van de maatregelen die nodig zijn om de natuurdoelen te halen. Meestal is het vaststellen van het beheerplan de verantwoordelijkheid van de provincie. Dit gebeurt in afstemming met belanghebbenden zoals beheerders, gemeenten, waterschappen, ondernemers en milieuorganisaties. De beheerplannen zijn zes jaar geldig. Voordat de beheerplannen verlopen, worden ze geëvalueerd en wanneer nodig geactualiseerd of eenmalig met zes jaar verlengd.
De eerste generatie Natura 2000-beheerplannen stamt uit de periode kort na 2015. Hoewel alle beheerplannen in 2022 met zes jaar verlengd zijn, is het tijd om nieuwe beheerplannen vast te stellen.
Wanneer u activiteiten, plannen of projecten in of rondom Natura 2000-gebieden wilt uitvoeren, moet u mogelijk een vergunning aanvragen. Dit geldt ook voor projecten die niet in of vlakbij een Natura 2000-gebied plaatsvinden, maar waarbij wel effecten op het gebied te verwachten zijn, zoals lawaai of extra stikstof. Stikstof kan zich over grotere afstanden verspreiden en neerslaan in een Natura 2000-gebied. Dit heeft een negatief effect op een groot deel van de beschermde natuurwaarden van het gebied. Ook voor deze projecten moet u mogelijk een vergunning aanvragen. Het Rijk is het bevoegd gezag voor bepaalde activiteiten die provincie-overstijgend zijn, hoofdinfrastructuur en energievoorziening. Voor al het overige is de provincie het bevoegd gezag.
Natuurbescherming in Drenthe
De provincie is onder de Omgevingswet het bevoegde gezag voor veel taken op het gebied van natuurbescherming. Zo gaat de provincie over de bescherming van Natura 2000 gebieden, bossen en specifieke dier- en plantsoorten. Bij verschillende werkzaamheden of activiteiten kunt u te maken krijgen deze onderwerpen die vergunningplicht kunnen zijn. Het is daarom van belang om vooraf goed te onderzoeken welke beschermde waarden aanwezig zijn en hoe u daarmee het beste kunt omgaan.
Natura 2000-gebieden in de provincie Drenthe
In het Bargerveen is ongeveer 2100 hectare van het oorspronkelijke Bourtangermoeras bewaard gebleven. Dat immense veengebied was ooit 170.000 hectare groot en liep door tot ver in Duitsland. Het Bargerveen is het grootste hoogveengebied van ons land.
Het Drentsche Aa-gebied is een van de mooiste natuurrijke beekdalen van ons land. Het bestaat uit een oud en karakteristiek Drents cultuurlandschap met graslanden, bossen, houtwallen, akkers en heide. De Drentsche Aa bestaat in feite uit twee beken die ter hoogte van Gasteren samen verder stromen in de richting van de stad Groningen.
Aan weerszijden van de grens tussen Drenthe en Fryslân ligt het Drents-Friese Wold, het grootste bosgebied van Nederland na de Veluwe. Het vormt een afwisselend geheel met stuifzanden, heidevelden, vennen, bossen en beken. Het gebied bevat het grootste stuifzand van Noord-Nederland, het Aekingerzand.
Het Drouwenerzand is een relatief hooggelegen heide- en stuifzandgebied op de flank van de Hondsrug. Vanaf het hoogste punt op 18 meter hoogte is een groot deel van het Hunzedal te overzien. Het gebied heeft zijn huidige gezicht gekregen na eeuwen van begrazing met schapen en runderen. In de 18e en 19e eeuw zo groot dat omvangrijke stuifzanden ontstonden.
Nationaal Park Dwingelderveld is beroemd van vanwege de uitgestrekte, licht glooiende heide met veel vennetjes en veentjes. Het heide- en bosgebied vormt een waardevol onderdeel van het oude Drentse esdorpenlandschap.De heide heeft een voornamelijk vochtig karakter en is de grootste en belangrijkste natte heide van West-Europa.
Het gebied Elperstroom vormt de bovenloop van de Beilerstroom op de westelijke flank van de Hondsrug. Het natuurterrein ligt in het kenmerkende esdorpenlandschap ten oosten van Elp en ligt deels ingeklemd tussen de bossen van Grolloo en Schoonloo, onderdeel van de boswachterij Hart van Drenthe.
Het Fochteloërveen is een uitgestrekt natuurgebied op de grens van de provincies Drenthe en Friesland. Vanaf de uitzichttoren bij Ravenswoud krijgt de bezoeker een immens uitzicht over het vrijwel boomloze veengebied.
De Havelterberg is het meest in het oog springende onderdeel van het zeer gevarieerde natuurgebied Holtingerveld. Deze heuvelrug bestaat voor een groot deel uit relatief kalkrijke rode keileem, die de basis vormt voor de grote variatie in plantengroei in dit gebied. Het keileem vormt een slecht doorlatende laag waardoor het zelfs boven op de Havelterberg flink vochtig is
De kern van het Natura 2000-gebied Leekstermeer is een ondiepe plas op de grens van Groningen en Drenthe. Het gebied ligt op de overgang van het relatief hoge Drents plateau naar het laagveengebied op de grens met de provincie Groningen.
Ten noorden van Mantinge ligt een eeuwenoud bos, het Mantingerbos. Hier vlakbij ligt het al even oude Thijnsbosje. Deze twee bossen vormen samen een complex van bossen op een ongestoorde bosbodem.
Het Mantingerzand is een uitgestrekt natuurgebied tussen de dorpen Mantinge en Nieuw-Balinge. Dit gebied, beter bekend onder de naam Mantingerveld, bestaat voor een groot deel uit heide, vennen, bossen en enkele kleine stuifzanden. Ook voormalige landbouwgronden maken deel uit van het Natura 2000-gebied.
Ten zuiden van Norg ligt het Norgerholt, een zeer bijzonder en zeer oud loofbos. Het bos is een goede representant van de karakteristieke oude Drentse loofbossen met oude eiken en veel hulst. Vooral de metershoge hulstbomen tussen de reusachtige eiken vallen op. Het bos heeft een rijke flora.
Het Witterveld is een heide- en hoogveengebied ten zuidwesten van Assen. Het gebied maakte in het verleden onderdeel uit van de uitgestrekte Smildigervenen die ooit grote delen van Noordwest-Drenthe en aangrenzend Fryslân bedekten. Vrijwel het gehele oorspronkelijke hoogveengebied is afgegraven
Het Zuidlaardermeer is een natuurlijk meer op de grens van Drenthe en Groningen. Het meer en omgeving werd oorspronkelijk gevoed met zowel grondwater van het Drents plateau als door oppervlaktewater afkomstig van de Hunze. Deze veenbeek mondt uit in het meer.