Energie-infrastructuur: Drents Actieprogramma Netcongestie


Het elektriciteitsnetwerk in Drenthe is vol. Er kunnen geen nieuwe gebruikers of producenten worden aangesloten omdat de maximale capaciteit is bereikt. Dit probleem, netcongestie genoemd, wordt steeds groter. We hebben juist meer capaciteit nodig voor elektriciteit, waterstof en groen gas.

We willen een duurzaam energiesysteem met verschillende energiebronnen dat betrouwbaar werkt. Daarvoor is een goede energie-infrastructuur nodig: het netwerk van elektriciteitskabels en transformatorstations moet klaar zijn voor de toekomst. Om dit probleem aan te pakken, hebben we het Drents Actieprogramma Netcongestie (DAN) opgesteld. Dit sluit aan op het Landelijke Actieprogramma Netcongestie (LAN).

Projecten waaraan we werken:

Drents Actieprogramma Netcongestie

We voeren het Drents Actieprogramma Netcongestie uit. Daarmee stimuleren we enerzijds een soepele uitrol van netverzwaringen en anderzijds een betere benutting van de beschikbare netcapaciteit. Dit doen we in samenspraak met netbeheerders, gemeenten en initiatiefnemers. We hebben een Energy Board Drenthe opgericht, om bestuurlijk onze aanpak met partners te bespreken. De aanpak bestaat uit vier onderdelen:

1. Sneller bouwen (van netverzwaring)

De eerste stap om uit de huidige situatie te komen is het elektriciteitsnet verzwaren. De bouw en aanleg van nieuwe stations en kabeltracés moet daarom sneller. We zorgen voor een optimale samenwerking tussen netbeheerders, gemeenten, provincie en initiatiefnemers en door lobby voor de Drentse belangen. De voortgang van de geprioriteerde projecten in het pMIEK zijn ook onderdeel van deze stap. Het gaat om afstemming over planning, aanpak en voortgang van netaanpassingen, stroomlijnen van processen, aanjagen van betrokken partijen en waar nodig escaleren op bestuurlijk niveau.

2. Sterker sturen (waar wanneer welke transportcapaciteit beschikbaar komt)

We brengen de toekomstige vraag naar energietransportcapaciteit van relevante sectoren in Drenthe integraal in kaart. Daar waar knelpunten ontstaan, maken we gerichte keuzes waar en voor wie energie op welk moment beschikbaar moet zijn. Samen met gemeenten en netbeheerders werken we dit uit tot een provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK). In dit programma worden elke twee jaar de nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en bijbehorende vraag naar netcapaciteit in kaart gebracht. In dit proces en de te maken (ruimtelijke) keuzes worden gemeenten uitdrukkelijk betrokken. Autonome keuzemogelijkheden blijven hierbij in stand. Op basis van het pMIEK kunnen we integraal programmeren. Zo krijgen we inzicht in ontwikkelingen om toekomstige problemen te voorkomen. De netbeheerders gebruiken deze informatie om te komen tot doelgerichte investeringsplannen voor netverzwaring. Op deze manier nemen we regie op de energietransitie in Drenthe. Om de uitvoering van de geprioriteerde pMIEK projecten te borgen wordt in het uitvoeringsprogramma beschreven hoe deze projecten gemonitord worden. Het monitoren zal plaatsvinden via onderdeel 1 uit het actieprogramma (Sneller bouwen)

3. Flexibiliteit vergroten (van de capaciteitsvraag van aangeslotenen)

Zowel nu als in de toekomst moeten we slimmer en zuiniger met elektriciteit omgaan. Sneller verzwaren en sterker sturen zijn slechts een deel van de oplossing: ook aan de vraagkant moet iets veranderen. De vraag naar elektriciteit moet flexibeler worden. Dit doen we op de volgende manieren:

  1. We ondersteunen de ontwikkeling van oplossingen voor energie-uitwisseling en energieflexibiliteit bij bedrijventerreinen en andere kansrijke locaties, door het aanjagen van Energy Hubs. We organiseren hiertoe actiegerichte bijeenkomsten (project Net op Groen).
  2. We zetten de stimuleringsregeling voort voor oplossingen voor netcongestie bij bedrijven en andere grootgebruikers die geen netaansluiting kunnen krijgen.
  3. We verzamelen en delen kennis over oplossingen bij netcongestieproblemen.
  4. We initiëren samen met onze partners het innovatieve project ORTESE, waarbij we een slimmer energiesysteem ontwerpen en realiseren in Emmen. Waar kansrijk pakken we vergelijkbare projecten op in andere gemeenten.

4. Actieagenda netcongestie laagspanningsnet

Naast de problemen op het midden- en hoogspanningsnet dreigt inmiddels ook op de laagspanningsnetten netcongestie te ontstaan. Dit komt door de snelgroeiende vraag naar elektriciteit in de gebouwde omgeving. We werken samen met onze partners aan een gezamenlijke actieagenda om dit aan te pakken, als nieuw spoor in het Drents Actieprogramma Netcongestie. Deze actieagenda richt zich op het zoveel mogelijk voorkomen, zo snel mogelijk oplossen en waar nodig verlichten van de gevolgen van netcongestie op de laagspanningsnetten. Het gaat hierbij om bestaande en nieuwe aansluitingen van onder andere woningen, bedrijven, maatschappelijke instellingen, lichte industrie, boerenbedrijven en kleinschalige zon-op-dak-projecten.

Energieopslag

Energieopslag in de vorm van zowel elektriciteit, duurzame gassen als warmte wordt steeds belangrijker in ons energie - systeem. Bedrijven en inwoners verwachten continuïteit en leveringszekerheid, zowel bij het opwekken als bij het gebruik van (hernieuwbare) energie. Energieopslag dient om de vraag naar energie en het aanbod van energie in de tijd op elkaar af te kunnen stemmen. Zodat we energie kunnen gebruiken wanneer we het nodig hebben, ook als de zon niet schijnt of de wind niet waait. We willen de realisatie van grootschalige accusystemen in Drenthe graag gecoördineerd laten plaatsvinden met een passende inpassing in het landschap en de energie-infrastructuur. Om ruimtelijke versnippering te voorkomen vormen we een visie en ruimtelijk beleid op de inpassing van deze grootschalige energieopslagsystemen. Ook ten aanzien van kleinschaligere batterijen op het midden- en laagspanningsnet ontwikkelen we beleid. We onderzoeken tevens onder welke voorwaarden opslag van duurzame energie in de ondergrond op een veilige manier in de toekomst zou kunnen plaatsvinden. Energieopslag draagt bij aan het vergroten van de flexibiliteit van het energiesysteem, zowel in elektriciteitsnetten als warmte- en gasnetten. In samenspraak met gemeenten en netbeheerders stimuleren we daarom innovatieve proefprojecten en oplossingen die bijdragen aan het beter benutten van de netcapaciteit door middel van energieopslag.


Doelstelling

We hebben richting 2027 de realisatie van een flexibel en toekomstbestendig energiesysteem van Drenthe versneld en daarin een regierol genomen

Actiepunten

  • Ondersteuning van ondernemers en maatschappelijk vastgoedeigenaren bij netcongestie
  • Provinciale regierol bij bouw van Drents energienetwerk (pMIEK)
  • Maatschappelijk prioriteren van energieinfrastructuur
  • Ontwikkeling van de Energievisie 2050