Netcongestie
Het Drentse elektriciteitsnetwerk zit vol. De capaciteit is bereikt en dus kan de stroom nergens naartoe. Je kunt het vergelijken met filevorming op het elektriciteitsnet. Dit noemen we netcongestie.
Er zijn twee soorten netcongestie: afnamecongestie en teruglevercongestie. Bij afnamecongestie kunnen nieuwe afnemers met een grootverbruikaansluiting (of bestaande afnemers die willen uitbreiden) geen elektriciteit afnemen. Bij teruglevercongestie kan er geen elektriciteit meer bij op het net.
Waarom is netcongestie een probleem?
Netcongestie is een probleem, omdat we juist meer ruimte op het elektriciteitsnetwerk nodig hebben. We willen namelijk meer elektriciteit opwekken met zonne- en windenergie. Bedrijven, woningen, scholen, buurthuizen en andere maatschappelijke gebouwen willen verduurzamen en elektrificeren. Nieuwe bedrijven willen een aansluiting op het elektriciteitsnetwerk. Maar dat kan niet als het elektriciteitsnetwerk vol zit.
Daarom willen we dit probleem aanpakken. Er zijn diverse belemmeringen die dat moeilijk maken. Uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk vraagt om ruimte, die er vaak niet is. Het verkrijgen van een vergunning duurt lang. Er is sprake van stikstofproblematiek, personeelstekort en materiaaltekort.
Wat doet provincie Drenthe hieraan?
Dit probleem speelt in heel Nederland. Daarom is er een Landelijk Actieprogramma Netcongestie opgesteld. In Drenthe hebben we een Drents Actieprogramma Netcongestie (DAN) opgesteld. Hiermee geven we invulling aan het landelijk actieprogramma. Met het actieprogramma stimuleren we enerzijds een soepele uitrol van netverzwaringen en anderzijds een betere benutting van de beschikbare netcapaciteit. Dit doen we in samenspraak met netbeheerders, gemeenten en initiatiefnemers. We hebben een Energy Board Drenthe opgericht, om bestuurlijk onze aanpak met partners te bespreken. De aanpak bestaat uit vier onderdelen:
- Sneller bouwen
- Sterker sturen
- Flexibele capaciteit vergroten
- Actieagenda netcongestie laagspanningsnet
1. Sneller bouwen (van netverzwaring)
De eerste stap om uit de huidige situatie te komen is het elektriciteitsnet verzwaren. De bouw en aanleg van nieuwe stations en kabeltracés moet daarom sneller. We zorgen voor een optimale samenwerking tussen netbeheerders, gemeenten, provincie en initiatiefnemers en door lobby voor de Drentse belangen. De voortgang van de geprioriteerde projecten in het pMIEK zijn ook onderdeel van deze stap. Het gaat om afstemming over planning, aanpak en voortgang van netaanpassingen, stroomlijnen van processen, aanjagen van betrokken partijen en waar nodig escaleren op bestuurlijk niveau.
2. Sterker sturen (waar wanneer welke transportcapaciteit beschikbaar komt)
We brengen de toekomstige vraag naar energietransportcapaciteit van relevante sectoren in Drenthe integraal in kaart. Daar waar knelpunten ontstaan, maken we gerichte keuzes waar en voor wie energie op welk moment beschikbaar moet zijn. Samen met gemeenten en netbeheerders werken we dit uit tot een provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK). In dit programma worden elke twee jaar de nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en bijbehorende vraag naar netcapaciteit in kaart gebracht. In dit proces en de te maken (ruimtelijke) keuzes worden gemeenten uitdrukkelijk betrokken. Autonome keuzemogelijkheden blijven hierbij in stand. Op basis van het pMIEK kunnen we integraal programmeren. Zo krijgen we inzicht in ontwikkelingen om toekomstige problemen te voorkomen. De netbeheerders gebruiken deze informatie om te komen tot doelgerichte investeringsplannen voor netverzwaring. Op deze manier nemen we regie op de energietransitie in Drenthe. Om de uitvoering van de geprioriteerde pMIEK projecten te borgen wordt in het uitvoeringsprogramma beschreven hoe deze projecten gemonitord worden. Het monitoren zal plaatsvinden via onderdeel 1 uit het actieprogramma (Sneller bouwen).
3. Flexibiliteit vergroten (van de capaciteitsvraag van aangeslotenen)
Zowel nu als in de toekomst moeten we slimmer en zuiniger met elektriciteit omgaan. Sneller verzwaren en sterker sturen zijn slechts een deel van de oplossing: ook aan de vraagkant moet iets veranderen. De vraag naar elektriciteit moet flexibeler worden. Dit doen we op de volgende manieren:
- We ondersteunen de ontwikkeling van oplossingen voor energie-uitwisseling en energieflexibiliteit bij bedrijventerreinen en andere kansrijke locaties, door het aanjagen van Energy Hubs. We organiseren hiertoe actiegerichte bijeenkomsten (project Net op Groen).
- We zetten de stimuleringsregeling voort voor oplossingen voor netcongestie bij bedrijven en andere grootgebruikers die geen netaansluiting kunnen krijgen.
- We verzamelen en delen kennis over oplossingen bij netcongestieproblemen.
- We initiëren samen met onze partners het innovatieve project ORTESE, waarbij we een slimmer energiesysteem ontwerpen en realiseren in Emmen. Waar kansrijk pakken we vergelijkbare projecten op in andere gemeenten.
4. Actieagenda netcongestie laagspanningsnet
Naast de problemen op het midden- en hoogspanningsnet dreigt inmiddels ook op de laagspanningsnetten netcongestie te ontstaan. Dit komt door de snelgroeiende vraag naar elektriciteit in de gebouwde omgeving. We werken samen met onze partners aan een gezamenlijke actieagenda om dit aan te pakken, als nieuw spoor in het Drents Actieprogramma Netcongestie. Deze actieagenda richt zich op het zoveel mogelijk voorkomen, zo snel mogelijk oplossen en waar nodig verlichten van de gevolgen van netcongestie op de laagspanningsnetten. Het gaat hierbij om bestaande en nieuwe aansluitingen van onder andere woningen, bedrijven, maatschappelijke instellingen, lichte industrie, boerenbedrijven en kleinschalige zon-op-dak-projecten.
Contact
Heeft u vragen over de subsidieregeling Oplossingen belemmeringen door netcongestie, neem dan contact op met dhr. Gerard Mulder, via telefoonnummer 0592-365555 of via post@drenthe.nl o.v.v. 'subsidie oplossingen netcongestie'. Bij overige vragen over het Drents Actieprogramma Netcongestie en Energy Hubs kunt u terecht bij dhr. Kees Offringa.
Handreiking ‘Acht mogelijke oplossingen bij netcongestie’
De provincie heeft een handreiking opgesteld met mogelijke oplossingen die bij kunnen dragen aan het optimaliseren van het lokale gebruik van duurzame energie en aan het verminderen van de noodzaak om stroom terug te leveren aan het elektriciteitsnet. In de handreiking vindt u ook een aantal praktijkvoorbeelden van duurzame Drentse initiatieven die hun project door een slimme combinatie van oplossingen toch kunnen realiseren.
Adviesbureaus
Wilt u hulp van een adviesbureau bij oplossingen voor netcongestie? Hieronder vindt u een lijst van adviesbureaus (let op; deze lijst is samengesteld uit bedrijven die zichzelf aanmelden). Deze bedrijven hebben ervaring in het ondersteunen van initiatiefnemers bij de uitwerking van oplossingen voor netcongestie.
Denkt u als adviesbureau een pragmatische bijdrage te kunnen leveren aan oplossingen voor netcongestie aan te kunnen leveren? Vul dan dit formulier in. Wij vragen u om op dit formulier onder meer aan te geven wat uw ervaring en kennis is in dergelijke duurzame projecten. Zodra het in orde is, voegen wij uw aanmelding toe op de lijst.
Project: Ortese
Emmen is een uniek gebied in Nederland: alle elementen van het Nederlandse energiesysteem zijn er aanwezig op enkele vierkante kilometers. Dat biedt kansen om vraag en aanbod van energie slimmer op elkaar af te stemmen in het gebied. Een slimmer en efficiënter energiesysteem is nodig om niet vast te lopen richting 2050. In sommige gevallen kunnen we ondernemers nu al helpen om een innovatieve oplossing voor netcongestie te vinden. In andere gevallen gaat het om oplossingen die technisch of juridisch nog niet kunnen, of die we nog niet kennen. Die oplossingen willen we met digitaliseringsoplossingen gaan testen en ontwerpen. De inzichten die we opdoen bieden perspectief voor andere gemeenten in en buiten Drenthe.
Als onderdeel van het Drents Actieprogramma Netcongestie neemt de provincie samen met de gemeente Emmen het initiatief om dit project in 2024 verder uit te werken. De Topsector Energie, Enexis en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zijn hier ook bij betrokken. In de startnotitie zijn de contouren van het project geschetst. Via onderstaande link kunt u de startnotitie downloaden.
Regelingen en financiering
Er zijn verschillende (subsidie)regelingen om bedrijven te ondersteunen bij energiebesparing en verduurzaming. We zetten de regelingen hieronder voor u op een rijtje.
Momenteel wordt er gewerkt aan een nieuwe subsidieregeling voor oplossingen bij netcongestie.
Meer informatie over deze regelingen en over het indienen van een aanvraag is te vinden op het subsidieloket.
Subsidie Energiestudies industriële bedrijven
- Voor bedrijven met een jaarlijkse energierekening vanaf 200.000 euro.
- Met subsidie kunnen bedrijven onderzoek laten doen naar energiebesparingsmogelijkheden binnen het productieproces.
- De subsidie is maximaal € 30.000,-- per productielocatie.
(50% subsidiabele kosten).
MKB Advies Voucher
- Voor ondernemers uit het mkb (midden- en kleinbedrijf) in Drenthe.
- De voucher geldt voor advies ten behoeve van een bedrijfsontwikkeling die aansluit op tenminste één van de thema’s Groen, Slim en Impact.
- Maximaal 50% van de subsidiabele kosten, tot een maximum van € 3.000,-Het minimale subsidiebedrag is €1.000,-.
- De regeling loopt van 1 januari 2022 tot en met 31 december 2024.
Subsidie Oplossingen belemmeringen door netcongestie
- Initiatiefnemers kunnen subsidie aanvragen voor onderzoek naar de haalbaarheid van het technisch oplossen van belemmeringen door netcongestie bij het duurzaam opwekken van elektriciteit, of voor batterijen of voor de realisatie van een andere oplossing.
- Er is € 150.000,-- beschikbaar voor haalbaarheidsstudies (maximaal 15.000 euro per aanvraag, ten hoogste 90% van de subsidiabele kosten).
- Er is € 450.000,-- beschikbaar voor individuele batterijoplossingen (maximaal 50.000 euro per aanvraag, ten hoogste 30% van de subsidiabele kosten).
- Er is € 400.000,-- beschikbaar voor overige oplossingen (maximaal 100.000 euro per aanvraag, ten hoogste 50% van de subsidiabele kosten).
- De regeling loopt vanaf 15 januari 2024 tot en met 31 december 2025.
Voorbeelden
Er zijn diverse voorbeelden van alternatieve aansluitmogelijkheden voor projecten in het kader van energieopwek. Eén van die voorbeelden is een wijziging van grootverbruikersaansluiting naar een kleinverbruikersaansluiting met een batterijsysteem. Hoe dat eruit ziet kunt u bekijken in het onderstaande filmpje van voetbalvereniging Nieuw Buinen. Een ander voorbeeld is dat van het Hippisch Centrum in Exloo. Beide voorbeelden staan ook in de handreiking 'Mogelijke oplossingen bij netcongestie'.