Zandput Donderen
Het aardkundig monument ‘Steilrand Donderen' is in feite de westelijke rand van een voormalige zandgroeve (pdf, 275 kB).
Het oostelijke gedeelte van de groeve is in gebruik geweest als vuilstort en als gronddepot van de voormalige gemeente Vries en is momenteel herkenbaar als het beboste gedeelte. Het middendeel van de groeve is geëgaliseerd en weer onderdeel geworden van de agrarisch gebruikte omgeving.
Het perceeltje grond dat de steilrand flankeert, wordt momenteel gebruikt als weiland voor enkele Nederlandse landgeiten en is bovendien al sinds tientallen jaren op elke tweede paasdag in gebruik voor het paasvuur van het dorp.
Het complexje is gelegen aan de zuidoostelijke rand van de Zuideresch van Donderen. Van oudsher werden de oude bouwlanden op relatief hooggelegen delen van het dekzandlandschap aangelegd.
Aan de langgerekte structuur van de essen van Donderen is goed te zien dat de oude bouwlanden (de essen) zijn aangelegd op een rug: de Rolderrug.
Donderen ligt op de rug ingeklemd tussen de Noorderesch en de Zuideresch. De historische kaart van 1899 (pdf, 3.4 MB) laat dit goed zien.
Bovendien is hierop zichtbaar dat destijds ter hoogte van de groeve een aantal relatieve hoogtes aanwezig was, die vanwege hun landbouwkundige belemmeringen de aanleiding zijn geweest om juist hier een zandgroeve te beginnen.