Landijs maakt groeven


Het aardkundig monument ‘Steilrand Donderen' ligt in de oostflank van de Rolderrug (of Rug van Sleen). Wie de weg van Vries, via Donderen en Bunne naar Peize volgt, rijdt voortdurend over deze rug en zal dit ook goed in het landschap kunnen waarnemen.

De Rolderrug is, samen met de Hondsrug, onderdeel van een stelsel van kaarsrechte noordwest-zuidoost verlopende ruggen op het oostelijke deel van het Drents-Friese keileemplateau.

Opvallend is dat de westelijke helft van Drenthe bestaat uit een stelsel van parallelle ruggen die loodrecht daarop verlopen: van noordoost naar zuidwest. Deze gegroefde oppervlakte is gevormd tijdens het Saalien; de op één na laatste ijstijd. Tijdens deze ijstijd breidde het landijs zich met horten en stoten uit in zuidwestelijke richting over de huidige provincie Drenthe.

Bodemkaart omgeving Donderen jpg

Hierdoor zijn de ruggen en dalen in het landschap van west-Drenthe ontstaan. Er werden stuwwallen gevormd, zoals de Havelterberg (een ander Aardkundig Monument van Drenthe) die in een latere fase weer als een verkeersdrempel ‘overreden' werden door het dikke pakket landijs. Nadat het ijs zijn maximale uitbreiding had bereikt, ongeveer volgens de lijn Haarlem-Nijmegen, bleef het stil liggen en begon het proces van afsmelten.

Dit wordt ook wel ‘dood ijs' genoemd. Waarschijnlijk als gevolg van het in vliegende vaart leeglopen van het grote, met smeltwater gevulde, zogenaamde ‘bekken van Munster, kwam een gedeelte van het enorme pakket landijs weer in beweging.

Vanuit de richting van het huidige Schiermonnikoog kwam plotseling een snelle ijsstroom op gang dwars door het stilliggende landijs heen in de zuidoostelijke richting van het leeggelopen Bekken van Munster.

Hierdoor werd het stelsel van ruggen en dalen gevormd waar de Rolderrug en Hondsrug deel van uitmaken, maar ook het ten oosten daarvan gelegen kaarsrechte Hunzedal.


Meer lezen over steilrand Donderen