Over aardkundige waarden in Drenthe
Drenthe staat bekend om zijn unieke landschap, gevormd door duizenden jaren aan natuurlijke processen. Dit landschap bepaalt niet alleen de uitstraling van de provincie, maar vormt ook de basis voor natuur, cultuurhistorie en biodiversiteit. Om deze bijzondere kenmerken te behouden en beschermen, heeft de provincie beleid ontwikkeld rondom aardkundige waarden.
Aardkundige waarden omvatten:
- Landschapsvormen zoals stuwwallen, beekdalen en veengebieden.
- Bodems die de geschiedenis van de natuur en menselijke bewoning bewaren.
- Geologische structuren zoals keileemruggen en smeltwaterkommen.
Wat maakt het Drentse landschap bijzonder?
Drenthe kent een grote variatie aan aardkundige landschappen, zoals:
- De Hondsrug, een uniek en internationaal erkend geologisch fenomeen.
- Het Drents Plateau, gevormd door gletsjers in de ijstijd.
- Het Hunzedal en voormalige hoogveengebieden, met hun bijzondere waterhuishouding en biodiversiteit.
- Stuwwallen en dekzandgebieden, zoals de Havelterberg en het Reestdal.
Door natuurlijke processen en menselijk ingrijpen is het landschap in de loop van de eeuwen veranderd. Sommige gebieden zijn nog in hun oorspronkelijke staat, terwijl andere bedreigd worden door bijvoorbeeld verdroging en ruimtelijke ontwikkeling.
De rol van beleid: Behoud en ontwikkeling
De provincie Drenthe heeft aardkundige waarden aangewezen als kernkwaliteit in het Omgevingsbeleid. Dit betekent dat de provincie actief inzet op bescherming en duurzaam gebruik van deze gebieden.
Belangrijke doelen van het beleid:
- Voorkomen van aantasting van waardevolle aardkundige elementen.
- Behoud en herstel waar mogelijk.
- Vergroten van bewustwording bij inwoners, beleidsmakers en ondernemers.
Om deze doelen te bereiken, werkt de provincie samen met gemeenten, natuurorganisaties, waterschappen en andere betrokken partijen.
Beschermingsniveaus: Hoe beschermen we het landschap?
Niet alle gebieden in Drenthe zijn even kwetsbaar. Daarom hanteert de provincie verschillende beschermingsniveaus:
-
Stergebieden (Hoogste bescherming)
- Unieke en gave landschapselementen worden volledig behouden.
- Voorbeelden: Balloërveld, Dwingeloosche Heide, Beekdal Drentsche Aa.
-
Hoge bescherming
- Behoud van aardkundige structuren staat centraal.
- Ontwikkelingen zijn alleen toegestaan als ze geen schade aanrichten.
-
Middelhoge bescherming
- Ontwikkelingen mogelijk, mits aardkundige waarden worden meegenomen.
-
Generieke bescherming
- Deze gebieden hebben minder strikte regels, maar aardkundige waarden worden meegenomen in beleid en ruimtelijke ontwikkelingen.
Van visie naar praktijk: Hoe wordt dit beleid uitgevoerd?
Om de bescherming van aardkundige waarden in de praktijk te brengen, zet de provincie verschillende instrumenten in:
- Wettelijke bescherming, zoals opname in omgevingsplannen en monumentenlijsten.
- Voorlichting en bewustwording, bijvoorbeeld via excursies, cursussen en informatie op de provinciale website.
- Stimuleren van gebiedsontwikkeling waarin aardkundige waarden een rol spelen, zoals bij het Geopark De Hondsrug.
Daarnaast wordt ingezet op samenwerking met gemeenten, terreinbeheerders en waterschappen om deze kernkwaliteiten in hun beleid op te nemen.
Aardkundige waarden als kans
Het beschermen van aardkundige waarden betekent niet dat ontwikkeling wordt tegengehouden. Juist door slim gebruik te maken van de unieke kenmerken van het landschap, ontstaan er kansen voor recreatie, toerisme en natuurontwikkeling.
Voorbeelden van projecten waarin aardkunde een rol speelt:
- Geopark De Hondsrug: het eerste UNESCO Geopark van Nederland.
- Havelte Oost: een gebiedsontwikkelingsproject waarin landschap, archeologie en natuur samenkomen.