Over De Drentse Monden
God schiep de Aarde, maar de Nederlanders schiepen Nederland een uitdrukking die vaak wordt gebruikt met oog op de geschiedenis van de Nederlandse polders en dijken. Wie rondkijkt in de Drentse Monden zou met het gebied voor ogen bijna hetzelfde kunnen beweren.
Het is een no-nonsense landschap waar dorpen zakelijke namen dragen. Dorpen zoals Gasselternijveenschemond, Eerste Exloërmond en Tweede Exloërmond verwijzen naar de ontginning van het veen vanaf het Stadskanaal richting de Hondsrug. De dorpen zijn vaak uitgelegd volgens een vast patroon: langs de kanalen ligt een lint van huizen, met aan de ene kant boerderijen en aan de overzijde de arbeidershuisjes en winkels. De groter wordende verkaveling van noord naar zuid weerspiegelt de ontwikkeling van de werkwijze: van handmatige tot machinale ontginning.
Het karakteristieke landschap is stil, uitgestrekt en overzienbaar. De bewoners van het gebied waarderen de rust en het overzicht maar de bezoeker kan het gebrek aan oriëntatiepunten missen. Hetzelfde open landschap met zijn eindeloze akkers biedt in de zomer ruimte voor veldleeuweriken en in de winter vliegen grote groepen ganzen boven de velden. Op het oog lijken het vlakke akkers maar vooral in de winter is het reliëfrijke landschap van de ijstijden met haar zandkoppen en ruggen nog zichtbaar. En met een beetje geluk vind je hier vuurstenen werktuigen van de mens uit de steentijd. Zo zie je maar: overzichtelijke landschappen herbergen op het tweede gezicht meerdere tijdlagen.