Cultuurhistorie

De provincie heeft op verschillende manier haar beleid en omgang met cultuurhistorie ingezet:

• De provinciale monumentenlijst;
• Het herbestemmingsbeleid, waarbij financiële middelen beschikbaar zijn;
• De beleidsnota voor het ruimtelijk cultuurhistorisch beleid: Het Cultuurhistorisch Kompas Drenthe.

De laatste is gekoppeld aan de Omgevingsvisie en wordt hieronder nader toegelicht:

Het Cultuurhistorisch Kompas Drenthe (CHK)

Bij het ontwikkelen van deze beleidsnota hebben wij vanaf het begin het volgende als drijfveer genomen:

Met de cultuurhistorische hoofdstructuur en beleidsvisie versterkt de provincie de ruimtelijke identiteit van Drenthe. Het is een inspirerend kompas dat, vanuit de samenhangende cultuurhistorische kwaliteiten, partijen kaders en ruimte biedt om verantwoordelijkheid te nemen bij het afwegings- en ontwerpproces bij ruimtelijke ontwikkelingen. Plannenmakers kunnen hierdoor zowel met respect als durf handelen en het wordt mogelijk het verleden in de toekomst te sturen.

De Cultuurhistorische Hoofdstructuur en de Beleidsvisie vormen de twee hoofdbestanddelen van het beleid, elk met een bijbehorende kaart:

1. De Cultuurhistorische Hoofdstructuur (CHS)

Deze omvat het provinciaal belang in beeld (kaart) en woord, zoals dat ook –maar dan beknopter uitgelegd- in de (Actualisatie) Omgevingsvisie is vastgelegd. De CHS verbindt alle elementen, structuren en gebieden die in hun onderlinge samenhang van provinciaal belang worden geacht. We richten ons daarbij dus niet op de losse elementen en objecten maar op hun samenhangende relatie. In het Cultuurhistorisch Kompas is de CHS beschreven in 10 deelgebieden, steeds volgens dezelfde opzet: de puntsgewijze karakteristiek, een uitwerking van de achtergrond, en de ambitie. De bijbehorende kaart toont de elementen en structuren die samen de CHS vormen. Tekst en kaart zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, het is niet voldoende om de losse elementen op de kaart te raadplegen! In de Omgevingsvisie is de CHS opgenomen als zgn. informatiekaart. Deze kaart ziet u hieronder staan.

Lang niet alles is van provinciaal belang; de elementen en structuren die niet in de CHS zijn opgenomen vallen onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid. Overigens wil dat zeker niet zeggen dat zich hier geen cultuurhistorische waarden van belang bevinden!

2. De Beleidsvisie

1. Respecteren;
2. Voorwaarden verbinden;
3. Eisen stellen.

Provinciale Omgevingsverordening (POV)

De Provinciale Omgevingsverordening vormt het juridisch kader voor het Omgevingsbeleid, en daarmee ook voor het cultuurhistorisch beleid in het Cultuurhistorisch Kompas. De relevante bepalingen voor Cultuurhistorie staan in het deel over Ruimtelijke Kwaliteit, in de paragraaf over de kernkwaliteiten.

Rollen en verantwoordelijkheden

Als provincie rekenen wij het tot onze verantwoordelijkheid om het cultureel erfgoed en de landschappelijke kwaliteiten van onze provincie hoog te houden. Daarbij beperken wij ons wel tot datgene wat wij als provinciaal belang kunnen duiden.

Hiermee houden wij bewust ruimte open voor gemeenten, waterschappen, terreinbeheerders en andere partijen om vanuit hun eigen kaders en verantwoordelijkheden invulling te geven aan het cultuurhistorisch beleid. Wij doen ook een oproep aan gemeenten om deze handreiking op te pakken en binnen hun eigen gebiedsgrenzen verder uit te werken en vorm te geven. Zo kunnen we samen, maar wel vanuit eigen complementaire verantwoordelijkheden, uitvoering geven aan een gedegen cultuurhistorische hoofdstructuur.

Hoe gebruik ik het Cultuurhistorisch Kompas?

1. Wanneer er een initiatief is voor een ruimtelijk plan moet bepaald worden of dit plan het provinciaal belang raakt en ook in welke sturingscategorie het plangebied valt. Het kan hier gaan om zowel ontwikkelingsplannen (waarbij de ruimtelijke structuur van het plangebied verandert) als om actualisaties en meer conserverende plannen.
2. Is er sprake van provinciaal belang: raadpleeg de Cultuurhistorische Hoofdstructuur op kaart (informatiekaart) en in tekst van het Cultuurhistorisch Kompas (pdf, 6.9 MB).
3. Bepaal de Sturingscategorie: raadpleeg de Beleidskaart 2.f.

• Bij respecteren: Ontwikkel het plan met respect voor de cultuurhistorische hoofdstructuur. Bij een conserverend plan: borg het behoud van de cultuurhistorische waarden van de chs. Het plan moet door de gemeente in de gebruikelijke procedure vooroverleg aan de provincie voorgelegd worden.
• Bij voorwaarden verbinden: overleg tijdens de planvorming of waneer het plan in een voorlopig stadium is, met de provincie. Dit heeft vooral meerwaarde als het om grotere ruimtelijke ingrepen gaat die gevolgen hebben voor de ruimtelijke structuur en daarmee op de CHS. Ook bij grotere bestemmingsplannen die grotendeels conserverend zijn willen wij graag overleg over de wijze van borging van de cultuurhistorische waarden van de CHS.
• Bij eisen stellen: betrek de provincie vanaf het begin bij de planvorming, zowel bij ruimtelijke ingrepen die de CHS raken als bij grotere meer conserverende bestemmingsplannen.