Hoogeveen
Hoogeveen ontwikkelde zich net als de andere dorpen vanuit een kruispunt van waterwegen. Als spil van waaruit de opgaanden vanaf de vaart het veen ingelegd worden, groeit Hoogeveen uit tot ‘hoofdstad van het veen'. Ook de later opkomende verwante industrie concentreert zich hier. De periode na de Tweede Wereldoorlog levert een aanwijzing als groeikern en economische steun op waarna Hoogeveen als een werkstad sterk is uitgebreid. Van de kenmerkende ontwikkeling en structuur getuigt nog "Het Kruis", zichtbaar als wegstructuur en langs de Hoofdstraat ten noorden van het kruispunt in een historische gevelwand en kleinschalige oost-west percelering.