Drenthe mooi op weg!: Natuurherstel Oude Willem

De landbouwenclave Oude Willem, midden in het op één na grootste bosgebied van Nederland, is ergens aan het begin van de negentiende eeuw ontstaan, schat Arthur Scheper, namens de provincie werkzaam voor het programma Natuurlijk Platteland. Dat landbouwgebruik had een sterk verdrogende werking op de natuur eromheen, op de flanken, waar zich heidegebied, vennen en restanten hoogveen bevinden.

Bekijk hieronder het interview met gedeputeerde Henk Jumelet over de eerste helft van de collegeperiode en zijn vooruitblik op de resterende tijd.

Het nationaal park Drents-Friese Wold is een Natura 2000-gebied, een Europees aangewezen natuurgebied, én een belangrijke schakel in het Natuur Netwerk Nederland, voorheen bekend als de ecologische hoofdstructuur. Logisch dus dat de wens ontstond hier een natuur- en klimaatbestendig gebied van te maken, met een natuurlijke waterhuishouding; het gebied moest natter worden. En dat niet alleen; de plannen die gesmeed werden omvatten ook waterbeheer (berging), recreatie, landschap, cultuurhistorie, archeologie en bodembeheer.

Grond aankopen

Helemaal zonder slag is de uitvoering van de plannen niet verlopen, vertelt Scheper. “Dwars door het gebied loopt een kaarsrechte weg, de Oude Willemsweg, en daaraan lagen zes agrarische bedrijven en twee campings. Zij vroegen zich natuurlijk ook af: hoe nat wordt het hier? Heb ik straks het water in mijn kelder staan? Daar zijn uiteraard uitgebreide onderzoeken naar gedaan. Een voorwaarde in de uitvoering van de natuurplannen was dat er geen overlast zou zijn. Omdat een we ‘stille kern’ wilden realiseren, hebben we de gronden van een viertal agrariërs aangekocht. Hun bedrijven hebben plaatsgemaakt voor natuur. En de boerderijen die er nog staan hebben geen agrarische functie meer.”

Ik durf wel te zeggen dat we met de Oude Willem een iconisch project hebben opgeleverd"

ROEG TV maakte eerder een aflevering over de transformatie van de Oude Willem. Bekijk hem hieronder.

Het gebied is bijna fifty-fifty verdeeld over de provincies Drenthe en Friesland. Een goede samenwerking in deze zogeheten gebiedsgerichte aanpak was dus essentieel. In een bestuurscommissie onder leiding van een externe voorzitter waren de provincies Drenthe en Friesland, gemeenten, de terreinbeherende organisaties en de waterschappen vertegenwoordigd. “We hebben het steeds als één groot gebied beschouwd, niet als twee afzonderlijke provinciedelen. Eén van de subsidies die we samen hebben aangevraagd was een LIFE-subsidie, een Europees subsidieprogramma dat bijdraagt aan het realiseren van het Europese milieu-, energie- en klimaatbeleid. Met dat geld zijn we met name de verdroging tegengegaan. Dus: het plan lag er, de financiën waren er, alle (bouw)voorbereidingen waren getroffen en zo konden we 2018 daadwerkelijk van start gaan”, vertelt Scheper.

Vernatting

Om het gebied natter te maken zijn sloten en greppels gedempt. De Tilgrup, ooit een veenbeek die door het gebied slingerde en die was verworden tot kaarsrechte brede sloot, is weer teruggebracht tot een oppervlakkige slenk. “We zien nu al dat de vernatting zichtbaar is. Toen we er laatst met een delegatie kwamen kijken, op een natte, mistige dag, hoorden we drie kraanvogels roepen. Alsof het allemaal geënsceneerd was. Door de omvang van het gebied en de rust die er nu gecreëerd is zal de omvang en variatie van de vogelpopulatie sterk toenemen, verwacht ik. Het zal een open beekdallandschap blijven, maar wel met veel meer variatie; verschillende graslandtypes, meer kruidachtige vegetatie, meer struiken en her en der bomen. Daar zullen ook vlinders van profiteren. Er is ook aan recreatie gedacht. Er is een modern en comfortabel fietspad gekomen, aan de rand van het gebied, van buitenaf je het gebied overziet. Ik hoor hier heel enthousiaste reacties over.”

In juni 2021 vond de officiële afsluiting van het inrichtingswerk plaats. Scheper is er trots op: “Ik durf wel te zeggen dat we met de Oude Willem een iconisch project hebben opgeleverd. Ook in de wijze waarop we het georganiseerd hebben, de manier waarop de procedures zijn doorlopen, subsidies zijn binnengehaald of de communicatie met omwonenden is verzorgd, hoe we de samenwerking hebben gezocht en gevonden. En uiteindelijk ook de snelheid waarmee dit project nu is volbracht.”