Schoolpleinen groener maken met ‘Bijles’

“We zien de afgelopen jaren dat het slecht gaat met insecten”, vertelt Pronk. “Dat is een mondiaal probleem, dus het speelt ook in Drenthe. Samen met IVN n zijn we om tafel gaan zitten om daar iets aan te doen en daarbij de jeugd te betrekken. Vanuit de gedachte dat je ook heel dicht bij huis iets kunnen doen aan de bescherming van de natuur.”

Boerenlandvlinders

In 2017  is de motie Boerenlandvlinders die Provinciale Staten aangenomen, die ziet op aandacht voor kleinschalig beheer ter behoud van insecten. Vandaaruit wordt Bijles mede gefinancierd. Bijles bestaat uit een tweetrapsraket, legt Pronk uit. De docenten van de deelnemende scholen krijgen eerst een training van IVN over het onderwerp. Vervolgens wordt leerlingen spelenderwijs duidelijk gemaakt welke rol insecten hebben in de natuur. “Ze gaan op het schoolplein op onderzoek uit. Ze krijgen een onderzoekskaart waarop ze het plein op drie manieren toetsen: zijn er voldoende bloemen? Is er nestgelegenheid? En wat hebben wilde bijen nodig om te kunnen overleven?”

Vergroenen

De tweede stap is dat scholen die de daad bij het woord willen voegen, zich bij Landschapsbeheer Drenthe kunnen melden voor de uitvoering van de vergroening. “We zijn op dit moment bezig met het maken van inrichtingsplannetjes”, aldus Pronk, die wel heeft moeten constateren dat door de coronacrisis de uitvoeringsplannen afgelopen jaar zijn uitgesteld en dat scholen in deze tijd nog iets terughoudender zijn.

Spades de grond in

Toch zitten Pronk en zijn collega’s nu niet stil. “Juist in de winter treffen we voorbereidingswerkzaamheden. Nu zijn de bladeren van de bomen en kun je gaan planten, al gaan we in overleg met de scholen pas in het voorjaar van 2021 echt aan de slag. In de tussentijd bereiden we de plannen zo goed mogelijk voor. Het animo om mee te doen is groot; de helft van de scholen die het lespakket krijgt, neemt ook deel aan de uitvoering van de vergroening. Dit jaar waren we actief in de gemeentes Hoogeveen en Borger-Odoorn. Volgend jaar zijn twee nieuwe gemeenten aan de beurt.”

Bestuiving

“Hoofddoel van Bijles is dus het inhoudelijk betrekken van de jeugd bij dit onderwerp. We kennen allemaal de honingbij, die leeft in een volk, in een kast. Maar daarnaast heb je 365 soorten wilde bijen in Nederland. Goede zorg voor deze bijen is om meerdere redenen belangrijk. Ze spelen bijvoorbeeld een grote rol in de bestuiving van wilde planten en landbouwgewassen. Een deel daarvan nestelt bovengronds, in dood hout of in een bijenhotel. Het grootste deel nestelt echter in de bodem. Maar door onze inrichting van de buitenruimte, door veel te betegelen of strakke gazons te leggen, is er een steeds groter tekort aan geschikte nestelplekken. Wat goed is, is variatie: open en lichte (zand)plekjes, schaduw en halfschaduw, struiken waarop insecten kunnen opwarmen. En het hele groeiseizoen bloeiende planten als voedselbron. Hoe meer variatie, hoe beter. We gebruiken de wilde bijen dus als kapstok om de schoolpleinen wat meer natuurvriendelijk in te richten. Dat is eigenlijk het grotere doel.”

Verandering

De vraag is of goedbedoelde, kleinschalige initiatieven als deze niet een druppel op een gloeiende plaat zijn, gezien de grootschalige intensieve landbouw in onze omgeving en het gebruik van pesticiden? “Vanuit ons netwerk werken wij samen met boeren, scholen en dorpsbelangen. Iedereen draagt op een of andere manier zijn steentje bij. Uiteindelijk zullen we het met elkaar moeten doen. Wij zijn als consument, als inwoners van Drenthe bij machte om verandering tot stand te brengen, bijvoorbeeld door lokaal bij boerenproducten te kopen. Dan hoeven boeren ook minder intensief te werken en kunnen ze meer ruimte te creëren voor de natuur. Dat is een ontwikkeling waarvan wij hopen dat die vanuit Europees en Provinciaal beleid wordt doorgezet. In de tussentijd proberen wij zo lokaal zoveel mogelijk mensen, jong en oud, enthousiast te maken om datgene te doen wat mogelijk is.”

Foto's Stefan Pronk