Radiotelescoop in Dwingeloo wordt Provinciaal Monument

Jelle Langeland werkt 41 jaar voor de provincie Drenthe bij Cultuur, Maatschappij en Vrijetijdseconomie en houdt zich bezig met het behoud van cultureel erfgoed in Drenthe.

Jelle: “Eén van de redenen waarom de telescoop een plekje op deze lijst verdient is dat dit object een deel van de identiteit van Drenthe weerspiegelt. Daarnaast scoort de telescoop hoog op de ladder van cultuurhistorische waarde, gaafheid en zeldzaamheid. Van het model zijn er nog maar drie over in Nederland."

In de oorlogsjaren maakte de Würzburgtelescoop als radarantenne deel uit van de Duitse verdedigingslinie langs de kust. Toen de oorlog voorbij was, werd de telescoop omgebouwd en ingezet voor radiosterrenkundig onderzoek.

Hoewel de telescoop niet meer werkzaam is, wordt het nog steeds beschouwd als een belangrijk instrument. Het object heeft immers een significante bijdrage geleverd aan ons begrip van het universum en was hierdoor een belangrijk onderdeel van de Nederlandse én Drentse geschiedenis in de radioastronomie. Na de bevrijding van Nederland werden de meeste Duitse radarinstallaties verbrandt in smeltovens, maar soms werden onderdelen gebruikt voor het samenstellen van nieuwe telescopen.

Ombouwen

Het ombouwen van de radarinstallaties was succesvol, want in 1951 werd met de Würzburg Riese telescoop de spiraalvorm van de Melkweg zeer gedetailleerd waargenomen. Deze radiotelescoop staat momenteel in Museum Deelen. Dit succes was de grote impuls om in Dwingeloo de radiotelescoop te bouwen voor verder onderzoek van de Melkweg.

Veel belangstelling van voorbijgangers

De telescoop is tegenwoordig in het bezit van Planetron BV. Architectenbureau van Ruth in Dwingeloo is mede-eigenaar van Planetron BV en de aanvrager voor het aanwijzen van de telescoop als provinciaal monument. “Wij zijn blij dat besloten is om het object aan te wijzen als provinciaal monument. Hierdoor krijgt de telescoop meer bekendheid en een beschermde status toegewezen. We willen graag meer vertellen over de geschiedenis door middel van informatieborden. Hierdoor wordt het verhaal zichtbaar. Mensen vragen zich regelmatig af of de telescoop nog werkt en waarvoor hij precies werd gebruikt.”

Toekomstplannen

De eigenaren hebben voorzichtige plannen met de radiotelescoop. Van Liere: “We bekijken stap voor stap wat we met het object gaan doen. De telescoop kan wel een opknapbeurt gebruiken. Ook spelen we al een geruime tijd met het idee om een bijzondere overnachting aan te bieden of om te onderzoeken of we de telescoop weer werkend kunnen krijgen. Hoe gaaf zou dat zijn?

"We vinden het belangrijk dat het proces van aanwijzing eerst wordt afgerond, daarna zien we wel verder. Een monumentale status bepaalt immers ook wat je ermee kunt doen. We gaan er in ieder geval voor zorgen dat het object weer tot leven komt, dat is het belangrijkste!”

Wil jij de Würzburg Radiotelescoop bezoeken?

Je kunt de Würzburg Radiotelescoop niet betreden. Je hebt echter wel de mogelijkheid om de telescoop van een afstandje te bekijken of de Dwingeloo Radiotelescoop bezoeken. Je kunt toegang krijgen via de voormalige dienstwoning het Mullerhuis aan de Oude Hoogeveensedijk 6 te Dwingeloo.