Veel gestelde vragen
Voor het werken aan de NPLG-doelen: water natuur, klimaat, stikstof en transitie van de landbouw.
Na financiering van het Rijk kan met de maatregelpakketten worden gewerkt aan de opgaven en doelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG).
We vragen veel geld aan voor de komende jaren (circa € 445 miljoen). Het Rijk wil daarom weten wat we precies met het geld gaan doen en wat het allemaal oplevert. Het Rijk heeft in oktober 2023 een tussentijdse reactie gegeven op de maatregelpakketten die de provincie in juli 2023 heeft ingestuurd. Deze reactie en het advies van Wageningen Economic Research (WEcR) en de adviezen van de Ecologische Autoriteit zijn verwerkt in de maatregelpakketten van april 2024. Met de huidige versie (een gebiedsgerichte en een generiek maatregelpakket) zijn de maatregelpakketten logischer en meer in samenhang per gebied beschreven.
De wijzigingen ten opzichte van de maatregelpakketten juli 2023 zijn:
- Van vier naar twee maatregelpakketten: een gebiedsgerichte en een generiek maatregelpakket.
- Het totaalbedrag aan financiering is ten opzichte van juli 2023 is € 32 miljoen lager (juli 2023 € 477 miljoen ten opzichte van april 2024 € 445 miljoen).
Het bedrag is lager doordat:
- Door de actualiteiten (we zijn bijna een jaar verder).
- De opmerkingen van het Rijk hebben verwerkt in de maatregelpakketten.
- Er andere (provinciale) programma’s worden (zijn) ontwikkeld.
- Er nieuwe projecten toegevoegd die door onze partners zijn aangeleverd.
Het gebiedsgerichte maatregelpakket omvat maatregelen voor natuur, water en grond. De gehele pakketten van natuur en water (uit de versie juli 2023) zijn hierin opgenomen en de afwaardering grond die gekoppeld zijn aan de maatregelen natuur en water. Het pakket gebiedsgericht komt hierbij op een totaalbedrag van €112 miljoen. Door WEcR goedgekeurd uit dit pakket (versie juli 2023) is maar 12 miljoen. Voorlopig zullen we dus maar een klein van kunnen uitvoeren als dit zo blijft.
De maatregelen in dit pakket sluiten veelal aan bij lopende projecten en initiatieven. Dat kan ook niet anders, want de doorlooptijd om projecten (2024/2025/2026) te realiseren is te kort om geheel nieuwe gebiedsprocessen op te starten. Daarbij zetten wij in op projecten waarbij wij verwachten dat er op die plekken niet aanvullend op korte termijn nog aanvullende opgaven komen. Dat er dus geen investeringen plaatsvinden op plekken die over een aantal jaar niet zo verstandig bleken (no-regret maatregelen). De maatregelen no-regret en korte termijn-maatregelen in dit pakket dienen meerdere doelen maar focussen zich met name op (hydrologisch) systeemherstel door voorbereidende onderzoeken of inrichtingsmaatregelen.
Ondersteunend aan deze gebiedsgerichte maatregelen wordt in dit pakket budget aangevraagd voor de financiering van het overbruggen van waardeverschillen van de grond die ontstaan door het realiseren van NPLG-opgaven en doelen, oftewel: afwaardering als instrument. Wanneer bijvoorbeeld in een ruilproces reguliere landbouwgrond in een pilot een beperking in het gebruik krijgt, doordat de omgevingscondities veranderen om de bestaande doelen te bereiken (zoals bijvoorbeeld hogere waterstanden, beperking intensiteit bemesting, extensivering, etc.), daalt de waarde van deze grond en zal dit verschil in waarde gefinancierd moeten worden. Datzelfde geldt voor bedrijven die door functiewijziging en/of veranderende omgevingscondities minder waard worden. Hierbij gaat alles vanzelfsprekend op basis van vrijwilligheid.
Het generieke maatregelpakket beschrijft maatregelen zoals subsidies en ondersteuningsprogramma’s, die over heel Drenthe gelden voor de transitie van de landbouw en grond. Hierin zijn de pakketten landbouw en een deel van het maatregelpakket grond en bedrijven (versie juli 2023) opgenomen. Het pakket generiek komt hierbij op een totaalbedrag van €333 miljoen.
Het generieke maatregelpakket richt zich op de transitie van de landbouw. Het gaat daarbij om:
- Doorontwikkeling van de Kritische Prestatie Indicator (KPI)-systematiek
- Beloning voor geborgde KPI’s
- Stimuleren van investeringen en innovaties
- Kennisregeling bedrijfsadvies, coaching en demonstraties
- Omschakelregeling
- Experimenteergebied AgroAgenda Noord-Nederland
- Waardeverschil grond regeling piekbelasting
Het is een generiek pakket waar elke agrarisch ondernemer gebruik van kan maken. Van de in totaal aangevraagde € 333 miljoen lijkt voorlopig alleen budget beschikbaar te komen voor de KPI-aanpak en investeringen en managementmaatregelen (€ 119 miljoen).
In februari 2024 is een eerste beoordeling geweest op 3 van de 4 de maatregelpakketten die de provincie in juli 2023 heeft ingeleverd. Hieruit volgde een positieve beoordeling voor Drenthe van € 131 miljoen euro waarvan circa € 119 miljoen euro ‘bestemd’ is voor de maatregelen voor duurzame landbouw en circa € 12 miljoen euro voor natuur en water. Het is een beoordeling, dit wil nog niet zeggen dat de provincie Drenthe ook daadwerkelijk het geld gaat ontvangen. Voor deze eerste beoordeling is geld gereserveerd in de begroting van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).
In maart 2024 is er een tweede beoordeling geweest op het vierde Drentse maatregelpakket van juli 2023. Ook hier is een positieve beoordeling voor Drenthe (€ 133 miljoen euro) op de maatregelen voor vrijwillige aankoop van bedrijven en afwaarderen van grond bij stoppende bedrijven in het kader van de zogenaamde Piekbelastersregeling. Dit alles op basis van vrijwilligheid. Het verschil met de eerste ronde is dat het Rijk voor de tweede beoordelingsronde nog geen geld heeft gereserveerd in de begroting. De definitieve beoordeling en toekenning van gelden volgt. In deze beoordeling worden ook de herziene maatregelpakketten gebiedsgericht en generiek meegenomen. Wanneer hierover een besluit wordt genomen is nog niet bekend.
Dat weten we nog niet. Het lijkt erop dat het Rijk gericht aan gaat geven waarvoor de gelden gebruikt moeten worden – en dus voor welke maatregelen.
We hebben in de aanvraag voor de maatregelpakketten aan moeten geven op welke manier de maatregelen gaan bijdragen aan het doelbereik.
De provincie heeft partners uit de gebieden om advies gevraagd. De pakketten zijn besproken aan de vier sectortafels: landbouw, natuur, water en gemeenten. Verder zijn ze besproken in de ambtelijke werkgroep en het bestuurlijk overleg Drents Programma Landelijk Gebied. Ze hebben een positief advies afgegeven over de maatregelpakketten.
Deelnemers aan het ambtelijk overleg en bestuurlijk overleg Drents Programma Landelijk Gebied zijn: de waterschappen, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Het Drentse Landschap, Natuur- en Milieufederatie Drenthe, de Drentse gemeenten, LTO Noord, Drents Agrarisch Jongeren Kontakt (DAJK), Agrarische Natuur Drenthe AND), vertegenwoordiger vanuit de biologische landbouwsector, Drents Particulier Grondbezit, drinkwaterbedrijven, Recreatieschap Drenthe, Prolander en het Ministerie van LNV.