Nieuwjaarstoespraak 2024 commissaris van de Koning Drenthe, Jetta Klijnsma

Nieuwjaarstoespraak

Beste aanwezigen, beste inwoners van Drenthe, gewaardeerde collega’s,

Van harte welkom in het provinciehuis op onze nieuwjaarsbijeenkomst! Wat fijn dat jullie zo in grote getale naar het provinciehuis zijn gekomen om samen het nieuwe jaar in te luiden.

Een speciaal welkom voor degenen die gisteren de kou én de landelijke pers hebben getrotseerd voor onze nieuwjaarsduik. Ook heet ik onze dijkgraven speciaal welkom. Nadat ze, met hun waterschappen, ons hebben beschermd tegen te natte voeten of overstromingen, is een borrel welverdiend!

Onze deur staat vandaag open. Daarmee sluiten we aan op een traditie in Drenthe. Zoals Daniel Lohues zong in zijn prachtige nummer ‘Heb de deure lös’:

Ik zag het op een avond in november in hartje Drenthe, waar ik ‘Gees in wintersfeer’ mocht openen. Veel Drentser vind je het niet. Boerderijen met rieten daken, houtwallen en essen eromheen: een prachtig dorp. Bewoners openden hun boerderijen voor bezoekers. Langs de klinkerwegen stonden kramen. Door de sfeervolle feestverlichting ontstond een sprookjesachtig tafereel.

Totdat een enorme hagelbui een andere lading gaf aan het begrip “wintersfeer”. Mensen schuilden in schuren en onder afdaken. Auto’s zakten weg in het weiland, máár tractors hielpen hen weer op weg en vrijwilligers herstelden de schade. De volgende dag ging het evenement verder. Duizenden bezoekers, uit het hele land, kwamen en deze editie van Gees in Wintersfeer werd wederom een groot succes!

Hier zagen we onze provincie op haar best.

We hebben gemeenschapszin, naoberschap: nergens zetten zoveel mensen zich in voor hun dorp of buurt als in Drenthe. We houden elkaar vast, zeker als het erom spant.

We worden in Drenthe steeds zelfbewuster. Mensen dragen met veel plezier uit dat ze in Drenthe wonen. In tuinen zie je de Drentse vlag wapperen. We tonen Drenthe graag aan de rest van het land, Het toerisme is het afgelopen jaar weer gestegen.

We tonen veerkracht. Als het tegenzit, verkennen we nieuwe wegen en zorgen we samen voor een oplossing, hoe ingewikkeld zaken soms zijn.

De deur, en ook de achterdeur, staat van oudsher altijd open. Laten we dit beeld vasthouden voor 2024.

We maakten onlangs twee  verkiezingen mee. De verkiezingen voor de Provinciale Staten leidden tot een ongekend aantal nieuwe Statenleden. De opkomstpercentages toonden dat de betrokkenheid van kiezers groot is. Het mooie is dat zo alle geluiden uit de Drentse samenleving naar het Provinciehuis komen. De komst van een burgerberaad, op initiatief van de Staten zelf, helpt daar bij.

De nieuwe Statenleden gingen met elkaar in gesprek. Er kwam binnen vier maanden een coalitieakkoord. Een nieuw college van Gedeputeerde Staten is van start gegaan, met plannen voor Drenthe. We verwelkomden een nieuwe partij in de collegekamer, de BBB. Gedeputeerden Jisse Otter en Egbert van Dijk zetten zich in voor een mooie balans tussen landbouw en natuur.

Nadat we met het nieuwe provinciebestuur net van wal waren gestoken, kregen we te maken met de onverwachte val van het kabinet Rutte IV. Immigratie en asiel vormden het struikelblok. Het doet me verdriet dat de situatie in de praktijk niet is verbeterd, als ik kijk naar de heftige situatie in Ter Apel. We wachten op de Spreidingswet, die moet zorgen voor een betere verdeling over het land.

De Eerste Kamer buigt zich er volgende week over. Namens de commissarissen van de Koning zit ik aan de Landelijke Regietafel Asiel. Namens de mede-overheden zeg ik het nogmaals: neem de Spreidingswet aan en voer de wet direct in. De mensen verdienen het: de asielzoekers, de bewoners van Ter Apel en Nieuw Weerdinge. De noordelijke bestuurders die zich het vuur uit de sloffen lopen voor opvangplekken in hun gemeenten en hun deuren openzetten. Onze Provinciale Staten hebben in overgrote meerderheid in een motie opgeroepen om Ter Apel te ontlasten en om asielzoekers humaan op te vangen. Als álle gemeenten in Nederland een steen bijdragen, is het opvangprobleem goed te overzien.

De bestuurders in Drenthe zetten zich ook in voor de aanpak tegen ondermijning. Helaas zien we dat de onderwereld vaker doordringt tot de bovenwereld. Drugscriminelen zien mogelijkheden in onze ruimte. Daarom willen we op 2 februari starten met de ‘Drentse aanpak’. Samen met gemeenten en waterschappen gaan we voorkomen dat onze provincie een verdienmodel kan worden voor criminaliteit. We willen graag bedrijvigheid, maar houden de deur liever dicht voor deze tak.

Dames en heren,

‘Het gaat pas goed in het land, als het overal goed gaat. Dat is helaas niet het geval.’ Dit zijn niet mijn woorden, maar de reactie van het kabinet op het rapport ‘Elke regio telt’. Drie adviesraden pleiten  voor meer voorzieningen in en bereikbaarheid van alle regio’s. We verwachten dat de partijen die straks een kabinet gaan formeren, dit nu gaan waarmaken. We maken ons hier sterk voor in Den Haag.

De eerste investeringen in de Lelylijn en de Nedersaksenlijn zijn een goed teken. De aanpak van het knelpunt bij het spoor in Meppel staat hoog op de agenda, maar het moet nu echt gaan gebeuren. Elke regio telt nu toch? Als dit knelpunt is opgelost, gaat de deur naar Noord-Nederland veel soepeler open. Gedeputeerde Henk Jumelet maakt zich hier hard voor, zeker nu hij is uitgerust van het EK Wielrennen. Wat een geweldig evenement was dat trouwens! In de hal kunt u nagenieten met foto’s.

We hebben samen gestreden voor het behoud van de kazernes in Assen en Havelte. Inmiddels zijn we een Rijkshub naast station Assen rijker, zodat rijksambtenaren uit het noorden dichterbij huis kunnen werken. We zetten natuurlijk in op meer, op een nieuw spreidingsbeleid voor rijksbanen, aangejaagd door de digitale mogelijkheden van hybride werken. Want we willen meer jonge mensen behouden voor Drenthe, of laten terugkeren. We houden de deur open. Samen met de gemeenten en scholen zorgen we voor een Drenthe waar je je kunt ontwikkelen. Denk aan de Thorbecke Academie in Assen, GreenWise in Emmen en IT hub Hoogeveen.

We blijven pleiten in Den Haag voor goed onderwijs, woonruimte en een betere bereikbaarheid. Gedeputeerden Yvonne Turenhout en Willemien Meeuwissen zijn hiermee aan de aan de slag, in hun streven naar meer kansengelijkheid, banen en huizen voor álle Drenten. Drenthe kan zo een bijdrage leveren aan nationale opgaven, mits we daar wel de middelen voor krijgen.

Dat geldt ook voor de culturele sector. Ondanks dat Drenthe weinig geld ontvangt van het Rijk voor cultuur, slagen we erin hier prachtige voorstellingen en exposities te organiseren. ‘Op reis met Vincent’ nam bezoekers, in een nagebouwde trein, mee op Van Goghs Drentse avontuur van 140 jaar geleden. De tentoonstelling trok 90.000 bezoekers. Voorstellingen als Boer Koekoek of ‘East Side Story’ smaken naar meer. Daar zetten we de deur graag voor open! Daar mag meer geld van het Rijk voor komen, in lijn met ‘Elke regio telt’.

In Drenthe hebben we nog een andere parel, waar ik aandacht voor wil vragen. Dit jaar viert Astron 75 jaar astronomische wetenschap op topniveau. Als je naar sterren kijkt, zie je het verleden, maar Astron leidt ook tot talloze innovaties, zoals WiFi. Je moet er oog voor hebben. Maar dan gaat er een enorme deur, zo niet een wereld, zo niet een heelal, voor je open.

Dames en heren,

Ik begon deze toespraak met de deur die in Drenthe open staat. Dat geldt zeker voor de deur van ons provinciehuis. We nodig regelmatig mensen met uiteenlopende meningen en belangen uit voor een goed gesprek om tafel. Hierboven staat een groot en ovaal exemplaar. Je ziet aan tafel dat er verbinding ontstaat, als mensen zich verdiepen in elkaars standpunten en naar elkaar luisteren. Of het nou gaat om de wolf, de bollenteelt of de toekomst van de landbouw. Ik merk het tijdens werkbezoeken. Op de fiets kom ik altijd mensen met verhalen tegen en op straat word je begroet. We weten elkaar hier nog goed te vinden. De polarisatie die de landelijke politiek beheerst, valt in onze provincie mee. Laten we dat koesteren. Houd de deur open! Houd elkaar vast, zeker als het lastig wordt. Zo zorgen we ervoor dat de omgangsvormen in Drenthe een voorbeeld blijven voor de rest van het land.

Op zaterdag 27 april kijkt iedereen naar Emmen, als de Koning zijn verjaardag in Emmen viert. Na ruim twintig jaar vindt Koningsdag weer plaats in Drenthe. De voorbereidingen zijn in volle gang. Het wordt een prachtige feestdag, voor onze hele provincie en alle twaalf gemeenten.

Emmen heeft daarbij hulp nodig. Om de Koninklijke familie feestelijk te verwelkomen, gaan we ‘doedelen’. Doedels zijn simpele tekeningetjes die terugkomen op de route. Het kan iets zijn wat Emmen te maken heeft of gewoon iets wat je mooi vindt. Hierachter zien we een paar voorbeelden. Iedereen kan op de schermen een tekening maken. Ik vraag de gemeenten een doedel aan te leveren, met iets wat hun gemeente kenmerkt. De doedels worden verwerkt op een kaart van Drenthe, die in de route van de Koninklijke familie komt. Laten we er samen een geweldige Koningsdag van maken!

Maar, naast Koningsdag zijn er nog 365 andere dagen in dit schrikkeljaar. Ik hoop dat u samen meebouwt aan een Drenthe waar de deur blijft openstaan – ook de achterdeur. Een Drenthe waarin we nieuwe wegen inslaan. Een Drenthe dat we willen doorgeven aan volgende generaties. Een Drenthe waar we veel ruimte bieden én geven, ook aan elkaar. Om af te sluiten met Daniel Lohues:

Ik wens u alle goeds voor 2024!