Aan de slag met verduurzaming binnen VvE's: ervaringen uit Hoogeveen

Tijdens de samenwerkdag op 24 oktober deelde Bert met veel enthousiasme en passie voor duurzaamheid zijn ervaringen over het VvE-avontuur in Hoogeveen. Het programma in Hoogeveen begon in 2022 en in 2023 begon een actieve zoektocht naar VvE’s. Het bleek een uitdaging om van doodlopende KvK-gegevens naar daadwerkelijke, levende beheerders te komen. Vooral VvE’s met de slechtste energielabels zijn lastig te bereiken. Inmiddels is er contact gelegd met ruim 2000 appartementen. Veel vragen van VvE’s gaan over thema’s zoals zonnepanelen en rookkanalen.

Uitdagingen voor de gemeente

De gemeente speelt een belangrijke rol in het informeren en ondersteunen van VvE’s, vooral de zwakkere. Daarnaast zijn er uitdagingen zoals netcongestie, waardoor zonnepanelen (SCE) niet altijd mogelijk zijn, en wet- en regelgeving rondom laadpalen. Er liggen echter ook kansen, bijvoorbeeld in het ontwikkelen van warmtenetten.

In Hoogeveen kwamen bij de start ook een aantal vragen naar bovendrijven:

• Hoe bepalen we de doelgroep en voorkomen we scheve gezichten bij andere VvE’s?
• Is de informatie over energielabels, zoals te vinden op internet, accuraat?
• Hoe tonen we aan dat verduurzaming niet financierbaar is?
• Wat is de relatie met de Landelijke Aanpak Laagste inkomens (LAI)?
• Hoe zorgen we ervoor dat het geld effectief wordt besteed?

Er werd gekeken naar de aanpak in Groningen, Breda en Eemsdelta. Deze gemeenten hanteren verschillende werkwijzen en budgetten, variërend van bloksgewijze aanpak tot procesbegeleiders. Hoogeveen kiest voor een no-nonsense aanpak, gericht op de concrete doelgroep. Een goed plan is hierbij essentieel; de besturen moeten volledig ontzorgd worden, aangezien zij niet de capaciteit hebben om dit zelfstandig te organiseren.

Uitdagingen binnen VvE’s

Het verduurzamen van VvE’s brengt de nodige obstakels met zich mee:

• Er lijkt weinig interesse of urgentie te zijn bij de VvE’s zelf.
• De leeftijd van bewoners varieert sterk, van jong tot oud.
• Verschillende eigendomsstructuren (huur vs. koop) spelen een rol.
• De bestuursleden van VvE’s hebben vaak weinig kennis over energielabels, wat het proces bemoeilijkt.
• Taalbarrières en een gebrek aan verbinding tussen buren bemoeilijken de communicatie en samenwerking.
• Tijdens algemene ledenvergaderingen is het lastig om een meerderheidsbesluit te verkrijgen.
• Het proces van verduurzaming zelf is ingewikkeld.

Financieringsmogelijkheden

De financiering van de verduurzamingsprojecten vereist een stapeling van verschillende financieringsbronnen, zoals een eigen bijdrage van de VvE’s en bewoners, subsidies (SVVE, SPOR), leningen uit het Warmtefonds, cofinanciering door de gemeente en de bijdrage vanuit het Volkshuisvestingsfonds voor de niet-financierbare top. Het kan voor bestuurders ingewikkeld worden om hier hun weg in te vinden, zeker als ze ook nog moeten communiceren wat dit betekent voor de maandlasten van de bewoners.

Volkshuisvestingsfonds

Het Volkshuisvestingsfonds biedt een landelijke subsidie voor het verduurzamen van VvE’s, inmiddels in de derde tranche na de start in 2021. De gemeente kan deze subsidie aanvragen, met een maximale aanvraag van 10% per gemeente. De beoordeling hiervan is alles of niets, en eind december 2024 volgt de beschikking of afwijzing. De subsidie richt zich op VvE’s met energielabel D of slechter, waarbij de gemeente 30% van de kosten moet cofinancieren. Dit is een groot vraagstuk binnen het college, gezien de benodigde 4,6 miljoen euro die ze ergens vandaan moeten halen, en het moet allemaal binnen tien jaar besteed worden.

Professionele begeleiding

Conclusie: de basis moet solide en professioneel zijn. Elke VvE krijgt een woonplan, gefinancierd vanuit het Volkshuisvestingsfonds, met een begroot bedrag van € 25.000 per VvE. Dit plan omvat een energieprestatieverslag, een inventarisatie van het onderhoud binnen de VvE, een financiële analyse, en verschillende scenario’s. Dit proces moet via een Europese aanbesteding worden geregeld.

Voor de uitvoering is professionele begeleiding noodzakelijk, met de inzet van een procesondersteuner om de VvE’s te ondersteunen. Deze ondersteuning gebeurt via een open house-constructie. Daarnaast wordt er tijdens de uitvoering maatwerk geleverd, waarbij de inzet van bijvoorbeeld een werkbegeleider of directievoerder afhankelijk is van de specifieke behoeften.

Er is ook aandacht voor de relatie met de leefbaarheid in de wijk en de mogelijkheid om samen te werken met andere gemeenten. De Europese aanbesteding en open house-constructies bieden kansen voor andere gemeenten om te profiteren van deze aanpak.

VvE-versnellingsagenda Verduurzaming

In de VvE-versnellingsagenda Verduurzaming staan verschillende maatregelen die verduurzaming makkelijker maken. Op dit moment gelden voor VvE’s vaak nog extra eisen, zoals een opkomsteis en een verhoogde meerderheid. Die maken het moeilijk om (duurzame) besluiten te nemen.

Ga hier naar de website over de VvE-versnellingsagenda Verduurzaming